Herkes hayatında en az bir kez de olsa ” Uçak nasıl uçar? ” sorusunu sormuştur. Tonlarca ağırlığı olan bir metal kütlesinin havada kuş gibi süzülmesi ve yer çekimine meydan okuması oldukça ilginç ve aynı zamanda ürkütücü bir konu olarak görünse de, son derece güvenli bir ulaşım türü olan uçak yolculuklarının nasıl gerçekleştiğini bilmek içinizi rahatlatabilir.
Uçakların havalanmasını ve havada kalmasını sağlayan 4 ana unsur vardır. Bunlar ; kaldırma kuvveti, motor gücü, hava direnci ve ağırlıktır.
- Kaldırma Kuvveti : Uçağın kanatlarından elde edilen güç ve kuvvet ile uçağın havalanması ve havada kalması sağlanır.
- Motor Gücü : Uçağın kanatları ile sağlanan kaldırma kuvvetinin elde edilebilmesi için kanatların etrafından belirli bir hava akımı geçmesi gerekir. Bu hava akımı uçağın motor gücünden elde edilir.
- Hava Direnci : Hava direnci uçağın havada gerçekleşen akıma karşı gösterdiği dirençtir. Uçağın itme yönünün tam tersi yönünde gerçekleşir.
- Ağırlık : Ağırlık etkeni ise uçağın toplam ağırlığını gösterir. Uçak ne kadar ağırsa yer çekimine karşı o kadar direnir, ne kadar hafifse yer çekimini o kadar kolay yenebilir.
Uçakların havada tutunma olayı , kanatlarının alt ve üst bölümlerinde oluşan hava basınçları arasındaki bir kaç kilogramlık fark sayesinde gerçekleşir. Kaldırma kuvveti ile denge kuvveti uçuş aşamasında aynı derecede rol oynar. Uçakların yükselmesini kanatları sağlar, ileriye doğru hareket etmesini ise motorlar. Motorlar çalışmaya başladığı anda motorların içinde bulunan pervaneler de aynı anda dönmeye başlar. Pervanelerin şekli, uçağın ileri yönde gitmesini sağlar. Pervaneler döndükçe, uçağın arka bölümünde kalan hava sıkışır, ön bölümde kalan hava ise seyrelir. Bu durum, arkadaki hava basıncının ön tarafa göre daha fazla olmasına sebep olur. Bu da uçağın ileri yönde hareket edebilmesini sağlar.
Uçak havalanıp uçmaya başladıktan sonra, kanatların alt kısmında kalan hava sıkışır, üst kısmında kalan hava ise seyrelir. Bu durum uçak kanatlarının alt ve üst kısmı arasında bir basınç farkı oluşmasına sebep olur. Uçağın yükselmesini ve havada kalmasını sağlayan basınç farkı ise kaldırma kuvvetini yaratarak uçağın havada kalarak ileri hareket etmesini sağlar.